Program Mehmet Yaşar Kardeşimizin Kuran Tilaveti İle Başladı Ardından Psikolog Hatice Dilek Öztürk Hanımefendinin Sunumuna Geçildi.
Mümin Erkek Nasıl Davranmalı?
1. Rahman'a adadığı hayatta kendisine yardımcı olacağından emin olduğu bir eş seçer.
2. Nefsi ile değil de gönül gözü ile takvasına denk bir eş seçer.
3. Eşinin şirk ehli olmayışına dikkat eder.
4. Eşini sever ve ona şefkatle uyarılarda bulunup onu ve çocuklarını ateşten korumaya çalışan bir çoban bilinci ile hareket eder.
5. Eşine saygılı davranıp karar verilmesi gereken konularda onunla istişare eder.
6. Hükmün sabit olduğu konularda, itaat edilmeyi hak edecek ilmi yetkinliğini ortaya koyar ve doğruyu güzel bir şekilde dile getirip, ferasetle yönetmeyi başarır.
7. Kuru bir itaat beklemek yerine daima Allah Resulü'nün nerede ne yaptığının bilincinde olarak, sağlam delillerle ailesini hakka davet eder.
8. Ailenin ekonomik sorumluluğunu alır ve üzerine düşeni hakkı ile yapar ve bunun ibadet sevabı kazandırdığını bilir.
9. Çalışan bir eşle evlenip evlenmeyeceğine karar verirken, bunu eş adayı ile açıkça konuşur ve istediği şartlar konusunda anlaşır.
10. Çalışan bir eşle evlendi ise, patronu gibi davranmaz ve maaşına el koymaz.
11. Çalışan bir eşi var ise ona eve geldiği andan itibaren işleri konusunda destek verir. İşle evi ayırt etmeyi bilir. Ailesine yeterli zamanı ayırır. Her iş onun sorumluluğundaymış gibi davranmaz.
12. Çalışan bir eşten madden destek alıyorsa, bunu onur meselesi yapmaz.
13. Kendi ailesi ve eşinin ailesi arasında adil, saygılı ve dengeli bir iletişim şeklini eşi ile istişare sonucu belirler.
14. Ailesini tüm dış tehlikelerden, fitnelerden, hilelerden korur.
15. Ailesine zarar verecek veya veren kişiler kim olursa olsun velev ki kendi yakını da olsa, gereken olgun tavrı koyup engeller.
16. Ailesinin dinini en doğru öğrenip yaşaması ve bu konuda eksiklerini tamamlaması için ne gerekiyorsa yapar ve yapmalarına fırsat verir.
17. Eşinin maddi ve manevi ihtiyaçlarını bir kardeş bilinci ile karşılar, başına kakmaz.
18. Özel hayatında onunla Kuran ve sünnete uygun iletişim kurup, onu sevdiğini, beğendiğini, istediğini ifade eder şekilde davranır. Sadece kendini düşünürcesine bencillik yapmaz ve acele etmez. Ondan haddi aşan, gücünün yetmediği veya onur kırıcı, gayri ahlaki, zulme varan şeyler beklemez, gündüz onu üzüp akşam gönlünü almadan veya hatalarını düzeltmeden ondan güzel davranmasını beklemez.
19. Evine vaktinde gelip ailesi ile nitelikli zaman geçirmeyi sever.
20. Evde eşinin, çocukları veya ev işleri konusunda kendisine ihtiyaç duyduğu anlar da güç gerektiren işlerde veya kolayca yorulmadan yapabileceği işlerle ilgili gereken yardımı esirgemez.
21. Ailesinin tüm sorunları ile candan ilgilenir, savsaklamaz veya başkalarına havale etmez.
22. Ailesinde aile reisi olduğunun daima şuurunda davranır, bu ciddiyeti onun şakalaşmasını eş ve çocukları ile eğlenceli dakikalar geçirmesini engellemez.
23. Aileler ve akrabalar ile ziyaretleri olması gereken seviye de tutup, ne çok sık, ne de çok seyrek bir görüşme sıklığı seçmez.
24. Eşine sadıktır. Ondan başka hiç kimseye bu nazarla bakmaz.
25. Ev dışı iletişiminde seviyeli ve ahlaklı bir tarz belirleyip, çevresine de örnek olur.
26. Eşine sözlü veya fiili şiddet uygulamaz.
27. Eşini çocukları da dâhil kimsenin yanında aşağılamaz, eleştirmez, kırıcı konuşmaz.
28. Eşinin hatalı davranışlarını, yalnız oldukları anda üçüncülerinin Allah olduğu bilinci ile yumuşakça söyler.
29. Var olan bir sağlık problemini zamanında çözüp, kendisine veya ailesine eziyet olacak şeylerin yaşanmasına zemin oluşturmaz.
30. Eşini kimse ile kıyaslamaz ve ondan gücünün üstünde şeyler beklemeyip, hoşgörülü olur.
31. Eşine iftira atmaz ve onu haksız yere iffetsizlikle suçlamaz.
32. İlk günden itibaren eşinin tüm sırlarını korur ve ailesine ait özel bilgileri kimse ile paylaşmaz. Kimse ile zifaf vb konularda konuşmaz. Fıkhen bilmesi gerekenleri soracaksa asla eşini ifşa edecek şeklide davranmamalıdır.
33. Eşinin hatalı davranışları sonucu ondan soğuduğunu söylemek yerine, onu dosdoğru ve güzel bir dille uyarıp, düzelmesi için sabreder. Konuşmayarak, kaçarak, sorumsuz davranarak, susturarak, suçlayıp örtbas etmeye çalışarak, sorunları çözümsüzlüğe terk etmez.
34. Eşinin sosyal hayatına nefsine göre sınır koymaz, ona gereken yerde eşlik ederek veya onu rahatlatacak ve işini kolaylaştıracak tedbirler alarak, sadece kendisine adanmış bir hayat beklemez.
35. Eve tebessüm ederek girer, iş veya sosyal hayatın sıkıntılarını ailesine yansıtmaz. Eğer paylaşabileceği bir konu ise eşine konuyu açarak onun kendisini rahatlatmasına fırsat verir.
36. Eşini boşamakla, dövmekle, rezil etmekle, ailesine göndermekle, çocuklarını elinden alıp sokağa atmakla, aç susuz bırakmakla, aldatmakla, zorla nikâhında tutup eziyet etmekle tehdit etmez.
37. Ailesinden ayrı gezme ya da eğlenme planları yapmaz. İnsanlarla güzel geçinirken, el iyisi denilen insanlar gibi davranıp, ailesine kan kusturmaz.
38. Gittiği veya gideceği yerlere ailece gidebilecek şartları oluşturmak için elinden geleni yapıp, onlara kölesiymişler gibi davranmaz.
39. Evliliğin başında verdiği sözler de durur ve yerine getiremeyeceği boş vaatlerle eşini kandırmaya, onu evliliğe ikna etmek için gözünü boyamaya kalkmaz.
40. Evlendikten sonra hiçbir konuda eşine yalan söylemez. Ona verdiği tüm sözlerde durur, duramadı ise elinden geleni yapıp zamanla yerine getirmeye çalışır.
41. Eşinin bilmesi gereken konuları ondan gizlemez.
42. Ailesinin aleyhine hiç bir işe girişmez. Ailesini riske veya zarara sokacak borçlar yüklenmez. Savruk ya da cimri davranmaz. Evinin ihtiyaçlarını yok sayarak hayır yapmaya kalkmaz. Eğer din kardeşine kendi öz nefislerine tercih edecek kadar bir hayır yapacaksa da bu konuyu onlarla istişare eder, ailesi ile hep birlikte bu fedakârlığı göğüslemeye onları teşvik eder.
43. Kişisel bakımına dikkat eder. Ağız, beden, saç sakal temizliğine dikkat eder. Konumuna uygun, ekonomik seviyesine yakışır, düzgün ve temiz giyinir. Karşı cinsle iletişiminde kibar fakat seviyeli, saygılı, göz temasından mümkün mertebe kaçınır ve yerinde davranmayı bilir.
44. Evde bozan, karıştıran, dağıtan bir insan olmaz.
45. Eşinin hastalıklarında, onun tedavisi ile bizzat ilgilenerek, hayat arkadaşının kalbini kırmaz ve onu bu zor anlarda yalnız ve ilgisiz bırakmaz.
46. Evini terk etmez. Eşine ders vermek adına da olsa bırakıp gitmez.
47. Ailesi ile huzurla yaşayabilecekleri nitelikte bir ev ve eşya konusunda üzerine düşeni yapar, gücünün yetebileceği şeyleri onlardan esirgemez.
48. Kendi ailesi veya eşinin ailesi ile yaşanması gerektiği dönemlerde, eşine gereğinden fazla yük bindirmez, onun ekstra yorgunluğunu görür ve takdirini, duası esirgemez. Arada bir onunla yalnız vakit geçirecekleri planlamalar yapar veya onu gezmeye götürür.
49. Eşini basit konular yüzünden yatağında yalnız bırakmaz, ona saatlerce veya günlerce küsmez.
50. Eşine ve çocuklarına duygularını dille ifade etmekten çelinmeyip, aksine onları sevdiğini, özlediğini, önemsediğini, düşündüğünü gösterir şekilde davranır.
51. Ailesine gücü nispetinde sürprizler yapıp, onları mutlu edecek şeyleri bulur ve yapar.
52. Bilgisini, tecrübelerini, imkânlarını, yeteneklerini onlarla cömertçe paylaşır, kendine özel bir dünya da yaşamaz.
53. Ev içi ve yatak giysileri de özenli ve güzel olur.
54. Ev, eş veya çocukların ihtiyaçlarını zamanında, olması gerektiği şekilde ve söylenmeden karşılar, onlarda güven, şefkat hissettirir. Kendisinden bir şeyler istenmesinden korkulan bir baba ve eş olmaz.
55. Sorunlara değil çözüme odaklı konuşarak, ailesini iyi yönetmeyi başarır. Bağırıp çağırmaz.
56. Eşi ile ailesi arasında kaldığı durumlarda adil olup, taraf tutmadan hesabını verebileceği şekilde davranıp, kimseyi ezdirmez. Duyguları es geçmez.
57. Eşine madden lüzumsuz sınırlar koymayıp, ihtiyaçlarını korkarak veya gizli karşılamak zorunda bırakmaz.
58. Çok titiz, çok sinirli, çok huysuz, çok konuşan, çok sert olmayıp, geldiğinde gelmeseydi denilen bir baba ya da eş olmamayı başarır.
59. Misafirlerine saygısız, cimri, seviyesiz, kaba davranmaz.
60. Çocuklarının dini eğitimi, okul problemleri ve güzel ahlaklı olması gibi konularda bütün yükü annelerine bırakmaz. Çocuk eğitimi konusunda eşinin saygınlığını düşürücü söylemler de bulunmaz ve istişare ederek en doğru kararları vermeyi bilir. Eğer anne yanlış davranıyorsa çocuklarını Kuran'daki peygamber hayatlarından örnek alarak, yetiştirme sorumluluğunu kendi alır.
61. İkinci bir eşe karar verdiğinde bunu gayri meşru hiçbir şey yaşamadan eşine açar, önce metres hayatı yaşayıp sonra nikâhına almaya, gizli nikâh yapmaya, ikinci bir eş aldım diye ilk eşi ve çocuklarını aşağılamaya, terk etmeye veya maddi manevi mağdur etmeye, ilk eşi zorla nikâhında tutmaya, onu kendisine mecbur edecek şeyler yapmaya kalkmaz. Eğer boşanma gerçekleşir ve ilk eşinden ayrılırsa, onlara maddi manevi hakları ne ise verir ve çocukları ile annede kalmışlarsa bağını kesmez. Onlarla düzenli arlıklarla görüşüp, ihtiyaçları il gereği gibi ilgilenir.
Mümin Kadın Nasıl Davranmalı?
1. Allah'a adadığı bir hayatı yaşamak için kendisini koruyup gözetecek ve saygıyla itaat edeceğine inandığı bir eş seçer.
2. Nefsi için değil, dünya ve ahireti için eş seçer.
3. Eşinin şirk ehli olmayışına dikkat eder.
4. Saliha bir eş olmanın ilk şartının doğrularda itaat etmeyi bilen, yumuşak başlı bir hanım olmaktan geçtiğini bilir, lüzumsuz konularda eşine muhalefet etmez.
5. Eşi ile her konuda istişare eder, kendi başına karar verip asilik yapmaz.
6. Allah ve Rasulü bir konuda hüküm vermişse asla nefsi için hükmü söyleyen eşine karşı çıkmaz.
7. Eşinin din adına kendisine dayattığı yanlış bir talebi var ise, onunla Kuran ve sünnet çizgisinde bir anlaşmaya varmaya çalışır. Fıkhını çok iyi bilir.
8. Eşini maddi konularda bunaltmaz ve ondan gücü üstünde taleplerde bulunmaz.
9. Çalışmayı düşünüyorsa daha evliliğe karar aşamasında bunu eş adayına açıkça ifade eder.
10. Eşine patronundan veya amirinden daha fazla saygı duyar, onu asla rencide etmez.
11. Evine geldiğinde çalışan bir anne ve eş olmanın yükünü taşıyamayıp, çocuklarına ve eşine gergin, huysuz ve sabırsız davranmaz.
12. Eşine verdiği maddi desteği hiçbir zaman dile getirmez ve başına kakmaz.
13. Aileler konusunda asil olur, kendi ailesini tutar şekilde davranmaz.
14. Ailesine zarar verecek her türlü tehlikeli ya da yanlış davranış sahiplerine karşı uyanık olur.
15. Evine aile huzurunu bozan kişileri davet etmez.
16. İslam'ı en iyi şekilde öğrenir ve ailesine de öğretmeye gayret eder.
17. Evinde yaptığı hiçbir işi söylenerek yapmaz ve bundan ibadet sevabı aldığını bilir.
18. Özel hayatta eşine kapris yapmaz, onu üzmez, ona zulmetmez, onu aşağılamaz, onun taleplerine duyarsız ve isteksiz davranmaz. Ondan dünya adına talepte bulunmak için bu hali koz etmez. Onun Kuran'a ve sünnete aykırı hiç bir talebine asla boyun eğmez. Engel olamıyorsa bunu mutlaka sorunu çözmesi gereken nikâh şahitlerine ve ilim ehli insanlara taşır.
19. Evde zamanını boş işlere harcamaz ve ailesi ile güzel zaman geçirir.
20. Evde ilk sorumlunun kendisi olduğunu bilir. Tembellik, boşvermişlik ya da gıcıklık yapmaz.
21. Aile sorunları ile yürekten ilgilidir. Kendi sorumluluklarını yakınlarına yüklemez, hakkını verir.
22. Soğuk ve itici davranmaz. Eşini ve çocuklarını neşelendirmeyi bilir.
23. Gezmelerini abartmaz. Ziyaretleşme sıklığını orta kararda tutar.
24. Eşine sadıktır. Yanlış anlaşılmasına zemin hazırlayacak hiçbir eylem ya da söylem de bulunmaz.
25. Ahlakı ile örnek alınan bir hanımefendi olmayı başarır.
26. Eş ve çocuklarına kaba ve terbiyesiz tavırlarda bulunmayıp, eşine el kaldırmaz ve çocuklarını dövmez.
27. Eşini ve çocuklarını aşağılayan ve sürekli kınar şekilde davranmaz.
28. Eşinin hatalarına karşılık, onun aile reisi olduğunu unutmuş veya aldırmaz gibi davranmaz. Nezaketini bozmadan bir amire nasıl uyarıda bulunabilecekse o şekilde uyarır.
29. Sağlık sorunlarını ihmal etmez, sağılığını bozacak şeyler yapmaz, sorunlarını çözmeyerek aile bireylerine karşı olan görevlerini ihmal etmez.
30. Eşini kimse ile kıyaslamaz, onunla ilgili beklentilerini makul tutup, yapamadıkları hakkında onu doğru yönlendirmeyi başarırken, anlayışlı davranır.
31. Eşini haksız yere ihanetle suçlamaz ve onu göz hapsine alıp onu rahatsız etmez. Eşinin Allah'tan korkması yönünde tavsiye de bulunarak ona yardımcı olur.
32. Eşiyle özel hayatta yaşadıklarını vb konuları kimseye açmaz. Sormak istediği şeyler olduğunda eşinin gizli sırrını ifşa etmeden ve haysiyeti ile oynamadan uygun bir dille anlatmalı ve olması gerekeni öğrenmelidir.
33. Eşinin eksik ya da hatalı davranışlarına Peygamberin hayatından örnekler vererek, onu Cennet davet eder şekilde davranır. Sabırlı olmayı başararak küçük şeyleri büyütmez ve çok konuşmak yerine az öz konuşmayı başarır. Sürekli geçmişte yaşananları dile getirip eşini bıktırıcı bir üslupla konuşmaz, sevgiyle ve yumuşaklıkla duygu ve düşüncelerini ifade etmeyi bilmelidir.
34. Eşinin akrabaları, arkadaşları ile ilişkilerine hadsiz sınırlar koymaz. Sürekli dizi dibinde olmasını beklemez. Onu sosyal ilişkilerinde yalnız bırakmaz.
35. Evde, işte veya sosyal çevresi ile yaşadığı sorunları aile için bir krize dönüştürmez. Eşi ile paylaşıp fikrini alabileceği bir şey var ise gizlemez ve yardım ister.
36. Eşini gereksiz yere ayrılmaya teşvik etmez. Ona hakaret içerikli sözler söylemez. Lüzumsuz yere evi terk etmekle tehdit etmez. Basit sebeplerle ailesine veya ev dışında bir yerlere gidip kalarak eşini ve kendisini rezil etmez.
37. Eşini ve çocuklarını ihmal edercesine sürekli eğlenmeye, alışverişe ve arkadaş toplantılarına zaman ayırmaz. Çocukları ve eşi için evi bir dinlenme, rahatlama, mutluluk mekânı haline getirmek için gerekenleri yapmayı ve eşinden istemeyi bilmelidir.
38. Ailesi ile birlikte plan yapıp, onları sıkıntıya sokacak, onların ihtiyaçlarını görmezden gelerek hiçbir faaliyete destek vermeye çalışmaz. Yaptığı her işi bir şeyleri ihmal ya da istismar etmeden yapmayı başarmalıdır.
39. Eşine kendisini olduğundan daha iyi ve yetenekli göstermeye çalışmaz. Neyse o olarak anlatır, gizlemez.
40. Eşine asla yalan söylemez ve ahidleştikleri konularda sözünden dönmez. Sözünde duramadığı konularda eksiklerini kapatmaya ve kendini düzeltmeye çalışır.
41. Eşine şeffaf olur, gerekli şeyleri ona açar.
42. Ailesine zarar getirecek işlere girişmez. Eşinden habersiz borç açmaz. Ondan habersiz hayır yapıyorum diye harcama yapmaz. Kendi el emeği veya gelirinden infak eder. Böyle bir hayra eşinin de gönüllü olması için ona Peygamber döneminden örnekler vererek, tatlı dille ifade eder.
43. Kişisel bakımına dikkat eder. Beden temizliğine, ağız bakımına, saçlarına bakar. Tesettürlü, sade, temiz, ekonomisine uygun, düzdün, dikkat çekmeyecek renk ve modellerde, makyaj, takı vb gibi göz alıcı unsurlardan uzak durur. Karşı cinsle nezaketle konuşmak adına seviyeyi düşürmez, ciddi, saygılı, göz temasından kaçınmaya çalışarak, uygun bir ses tonu ile iletişim kurar.
44. Evi dağınık ve pis olmamasına dikkat eder. Aile fertlerini gerektiği şekilde yönlendirerek ve yardım alarak bu düzeni korur.
45. Eşi veya çocukları hasta olduğunda ona duyarlı davranıp, tedavisi ve bakımları ile ilgilenir. Vurdumduymaz ya da merhametsiz davranmaz.
46. Evini terk etmez. Evliliği çocuk oyuncağına çevirmez.
47. Evdeki eşyaları güzel bir şekilde dizayn edip, estetikle birlikte sağlığı ve kullanım kolaylığını da önemser. Lüzumsuz şetlerle evi doldurmaz.
48. Eşinin ailesi veya kendi ailesi ile birlikte yaşanması gerektiği dönemlerde, daha sabırlı, daha gayretli ve düşünceli davranmayı bilir. Eşinin elinde olmayan konularda onu suçlayarak, onu ezmez. Eve geldiğinde onunla ev içinde özel zaman geçirebilmek için işlerini o gelmeden bitirir.
49. Eşine gereksiz kotalar koyarak onu yatağında yalnız bırakmaz, kırgınlığı uzun sürmez veya küs kalmaz.
50. Ailesine onları sevdiğini ifade eder şekilde sıcak davranır. Koşarak gelinen ve özlenen bir eş, anne olmayı başarır.
51. Tekdüze bir hayat olmaması için, mutfakta değişik şeyler dener, evin düzenini iyileştirici ve şirinleştirici dekorasyonlar yapar.
52. Tüm gayretini ailesinin hayrına kullanır. Bilgili, becerikli, olgun, sakin ve neşeli olmayı bilir.
53. Evde ve özel hayatta güzel ve temiz giyinir.
54. Herkesin kendisine ihtiyaç duyacağı anları iyi bilip, üzerine düşeni zarafetle ve hassasiyetle yapar. Yaptıklarını bir hanıma yakışır bir yumuşaklıkla yapar. Nazlarına katlanır.
55. Dırdır yapmak yerine taleplerini düzgünce ve saygılı bir şekilde ifade etmeyi, bilir. Sesini komşulara duyurmaz.
56. Eşi ile kendi ailesi arasında hakkı gözetir, adil davranır. Kimseyi kimseye ezdirmez. Duygularına yenilmez.
57. Eşinin parasını veya kendi gelirini çarçur edercesine harcamaz. Bu konuda eşinin uyarılarını göz ardı etmez.
58. Çok titiz, çok sinirli, çok huysuz, çok konuşkan, çok sert olmayıp, aile fertlerini evden soğutacak davranışlar sergilemez.
59. Misafir sever ve gelen misafirleri ile gerektiği şekilde ilgilenir.
60. Çocukları ile çok kaliteli bir iletişim kurup, onları hayata en güçlü şekilde hazırlamak için sürekli kendini geliştirir ve yetiştirir. Babalarına olan saygılarını zedelemeyecek şekilde davranır. Eğer baba hatalı davranıyorsa ona Kuran kıssaları ile gerçek çözümler sunar.
61. Eğer eşi ikinci bir evlilik yapmak istediğini belirtiyorsa, bu kararı almasında kendisinde bir sebep var ise ya yumuşak bir dille eşinden adalet beklediğini ifade eder ve güzel bir geçim için içindeki kıskaçlık duygusu ile Allah için mücadele eder. Kendisinde bir sebep olmadığı halde eşi bunu istiyor ve bu talebinden ısrar ediyorsa ya güzellikle nikâhında kalır, eşinden vazgeçmez ya da kaldıramayacağına inanıyorsa boşanmayı talep ederek, hiçbir rezalete veya kargaşaya sebep olmadan haklarını talep ederek iyilikle ayrılmayı seçer. Boşanma gerçekleşir ve eşinden ayrılırsa çocukları da kendisini tercih ederlerse, onları babalarına düşman etmez.