Hutbe: Kelime ve kavramlarımızın önemi
“Yahudilerden bir kısmı, (Allah'ın kitabındaki) kelimeleri esas manasından kaydırıp; dillerini eğip bükerek ve dine saldırarak, “Sözünü işittik, emirlerine isyan ettik, dinle, dinlemez olası ve bizi gözet” diyorlar.” Nisa 46
Kıymetli Müslümanlar,
Bugün Hicri 1445 muharrem ayının 17 si Cuma. Rabbimiz bizleri Kur’an’ı O’nun murat ettiği gibi anlayıp hayatına aktaranlardan eylesin.
Kelime ve kavramlar her ideoloji ve dinin ayrılmaz bir parçası olup, o din veya felsefenin omurgasını oluştururlar. Herhangi bir ideoloji veya din hakkında doğru bilgiye ulaşmak için o dinin veya ideolojinin kavramlarını kendi kaynaklarından araştırıp bilgi sahibi olunmalıdır. Bu yönteme başvurulmaz ise hem yanlış bir bilgi edinmiş, hem de bahsedilen ideolojiye haksızlık edilmiş olunur. Her din ve ideolojinin kendine has kelime ve kavramları mevcuttur.
Kelime; anlamlı bir ses ve söz dizisidir diye tarif edilir. Kavram ise bir nesnenin veya düşüncenin zihindeki soyut ve genel tasarımı diye tarif edilmektedir. İslam düşüncesinde olmazsa olmaz kendine has temel omurgasını oluşturan birçok kavram bulunmaktadır. Kelime-i tevhid, din, ibadet, ilah, rabb, tagut, şeytan, velayet, şehadet, şefaat, salat, takva bunlardan bazılarıdır. Kur’an kelime ve kavramları doğru anlaşılmaz ise hayata yansımaları da yanlış olacak ve Allah’a kulluk yani hayatın amacı gerçekleşmemiş olacaktır. Bu kavramlar Kur’an bütünlüğünde ve temelinde araştırılıp öğrenilmezse doğru sonuç elde edilemez. Günümüzde birçok Müslümanım diyen insanın yaşamakta olduğu çelişkili ve acınası durum budur. Dünyevi bir konu, kavram yanlış ya da eksik anlaşılıp öylece hayata aktarılmış olsa belki dünyevi bir zarara uğranılmış olur. Ancak bu hatalı anlayış İslam için düşünülürse bu halin telafisi mümkün olmayıp karşılığı hüsran olabilir. O yüzden İslam hakkındaki bilgi ve araştırmalarımız ve dolayısı ile pratiklerimiz mutlaka Kur’an’i esaslara uygun olmalıdır. Kuran dili ile ifade edecek olur isek akaid ve amellerimizi Kur’an’ın hükümleri ve Rasülün uygulamaları oluşturmalıdır.
Hutbemin başında okuduğum ayet Yahudiler üzerinden Müminleri uyarmakta. Yani bu Yahudi milleti kelimeleri ağızlarında gevelemek sureti ile veya kendilerince alay etmek için bazı kelimeleri kullanmaktadırlar. Ey Müslümanlar sizler sakın ha böyle davranarak Yahudileşmeyin denmektedir. Ayrıca Kitap bütünlüğünde her konuda net olun, Allah’a kullukta samimi olun, Rasule itaat noktasında ikircikli davranmayın. Allah’ın ve Rasulün sözlerini yaşama amaçlı dinleyin, kelimeleri art niyetli ve farklı anlamlarda kullanmayın. Allah’ı çok uzaklara da telakki edip aracılar edinmeyin. O’nu hiçbir şeye benzetip denkler edinmeyin. Af ve merhametinin genişliği kadar, azap ve gazabının da hak edenler için adaletin gereği olduğunu bilin. Uluhiyeti ve Rububiyeti Allah’ın dışında hiçbir kişi kurum ve kuruluşa vermeyin, yanı sıra kanun ve kurallarına itaat edilecek otoriteler edinip O’na şirk koşmayın. Dua dahil tüm ibadetlerinizde Allah’a ihlas ile yönelin. Diri ya da ölü canlı ya da cansız hiçbir yaratılmışa Allah katında değeri vardır diyerek tevhidi zedeleyecek payeler vermeyin. Peygamberleri ve din adamlarını Allah makamında görmeyin, yanı sıra ilah ve rabbler edinmeyin. Allah’a karşı tuğyan edenleri reddedin. Başkasına güvenmek sureti ile bireysel sorumluluklarınızı unutmayın. Ateşten korunmak için tüm sorumluluklarınızın farkında olarak bedeni ve mali fedakarlıkta bulunun. Allah’ın yasakladığı tüm çirkinliklerden ve fahşadan uzak durun. İsrafın her türlüsünden kaçının. Sürekli Allah’ı hatırda tutarak hayatınızı onun belirlediği ölçülerde yaşayın. Sınırlara riayet edin. Uyarıları ile kulluğunuzun çerçevesini kulaktan dolma bilgiler, gelenekten gelen bilgiler ya da hevanız oluşturmasın denmektedir.
Kuran’da tahrif, tebdil, tağyir gibi kelimelerle kötü niyet istikametinde kullanıma, değiştirmeye veya üzeri örtülmeye dikkat çekilir. Nisa 46 ayeti ile çok açık bir şekilde Yahudiler üzerinden tüm Müslümanlara öğüt verilmektedir. Konuya dair Ali Küçük (r.a) tefsirinde şu ifadelere yer vermiştir. “Bu Allah düşmanı Yahudilerden bir grup Allah’ın kelâmını tahrif ediyorlar, kitabın âyetlerini değiştiriyorlar, kelâmı vaz olundukları mânâlarının dışına çıkarıyorlar, Allah’ın muradını farklı yorumlayarak değiştiriyorlar. Allah’ın demediğine dedi, dediklerine de demedi diyerek âyetleri alt üst ediyorlar, tahrifat yapıyorlar, hafriyat yapıyorlar, gizliyorlar, üstünü örtüyorlar. Kelâmı yerinden oynatıyorlar, sağa sola çekip sündürüyorlar, haramını helâl, helâlini haram yapıyorlar. Bir Müslümana yakışan “La İlâhe illallah Muhamme-dün Rasulullah”sözüne, ahd-ü peymanına yakışır bir şekilde Allah’tan başka İlâh olmadığı gerçeğine ve bu gerçeği pratikte en güzel bir biçimde uygulayıp gösteren Muhammed (a.s) örnekliliğinde bir hayata sahip çıkmaktır.
Değilse ben Mûsâ (a.s)’a inanıyorum, ben Îsâ (a.s)’ı kabul ediyorum, ben Muhammed (a.s)’ı peygamber ve örnek kabul ediyorum deyip de, ne Mûsâ (a.s) nın, ne Îsâ (a.s) nın ne de Muhammed (a.s) in örnekliğinde bir hayatı yaşamayanlar adları ne olursa olsun, kendilerini neye nisbet ederlerse etsinler, ister kendilerine yahudi, hıristiyan desinler, isterse Müslüman olduklarını iddia etsinler kesinlikle onların cennete girmeleri mümkün olmayacaktır. Ben yahudi’yim dedikleri halde Müslümanca hareket etmeyenler, ben hıristiyanım dedikleri hal-de Müslümanca hareket etmeyenler, ben Müslümanım dedikleri halde Müslümanca hareket etmeyenler, Muhammed (a.s) in gösterdiği hayatı yaşamayanlara Allah lânet etmektedir.”
Rabbimiz bizleri tüm kelime ve kavramlarını Rabbimizin razı olacağı istikamette yaşayanlardan eylesin. Eli boş bir şekilde hüsrana düşenlerden eylemesin. Amin..
Hayati İSAOĞLU
04.08.2023
